پیش‌بینی عملکرد ریاضی بر اساس عواطف مثبت و منفی با نقش میانجی خودکارآمدی ریاضی در دانش‌آموزان

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، پیش‌بینی عملکرد ریاضی دانش‌آموزان بر اساس عواطف مثبت و منفی با نقش میانجی خودکارآمدی ریاضی است.

روش‌شناسی: روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی با بهره‌گیری از مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پایه دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بود. نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام شد و ۳۴۱ نفر به‌عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده شامل آزمون عملکرد ریاضی طراحی‌شده توسط معلمان، پرسشنامه عواطف مثبت و منفی واتسون و همکاران (۱۹۸۸)، و پرسشنامه خودکارآمدی ریاضی میدلتون و میگلی (۱۹۹۷) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از SPSS-27 و AMOS-27 در دو بخش توصیفی و استنباطی انجام شد.

یافته‌ها: نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد عواطف مثبت تأثیر مستقیم و معناداری بر عملکرد ریاضی دارند (β=0.16، p<0.001) و همچنین اثر غیرمستقیم آن‌ها از طریق خودکارآمدی ریاضی نیز معنادار است (β=0.15، p<0.001). در مقابل، عواطف منفی اثر مستقیم منفی و معناداری بر عملکرد ریاضی دارند (β=-0.17، p<0.001) و از طریق کاهش خودکارآمدی ریاضی نیز اثر غیرمستقیم منفی دارند (β=-0.12، p=0.009). شاخص‌های برازش مدل (CFI=0.95، RMSEA=0.05) نیز حاکی از برازش مطلوب مدل بودند.

نتیجه‌گیری: افزایش عواطف مثبت و ارتقاء خودکارآمدی ریاضی می‌تواند به بهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان منجر شود؛ در حالی که عواطف منفی از طریق تضعیف خودکارآمدی، عملکرد ریاضی را کاهش می‌دهند. این نتایج می‌توانند مبنای طراحی مداخلات آموزشی هدفمند در جهت ارتقاء یادگیری ریاضی قرار گیرند.